سوغات ارومیه
انواع نقل بیدمشک (ابریشمی، گردویی، زعفرانی و ...) و حلوای گردو و حلوای هویج را می توان از جمله مشهورترین سوغاتی های ارومیه نام برد.
علاوه بر آن عرق بیدمشک و عرق بادرنجبو از شهرت بسزائی برخوردار است. عرقیات بیدمشک و بادرنجبو علاوه بر خاصیت پزشکی برای خوشبو و خوش طعم کردن شربت های گوناگون مورد مصرف قرار می گیرد.
نقلمعروفترین سوغات استان، به ویژه شهر ارومیه، نقل است که تولید آن در استان، سابقه‌ای دیرینه دارد. نقل نوعی شیرینی مغزدار است که روکش بیرونی آن از شیره‌ی شکر که با جوشاندن شکر در آب به دست می‌آید، تهیه می‌شود. نقل‌ها بر اساس مغز به کار رفته در آنها و همچنین طعم‌دهنده‌ی روکش بیرونی، انواع گوناگونی دارند. مشهورترین نقل ارومیه، نقل بیدمشکی یا ابریشمی است. در این نوع نقل، مغز داخلی خلال‌های بادامی است که با گل‌های بیدمشک معطر شده است و طعم‌دهنده‌ی روکش آن نیز عرق بیدمشک است. یکی دیگر از نقل‌های مشهور ارومیه، نقل زعفرانی است که مغز داخلی آن، گردوی خردشده است. امروزه مراکز تولید و عرضه‌ی نقل در ارومیه برای تامین سلیقه‌ی مشتریان، نقل‌های بسیار متنوعی تولید می‌کنند. در این نقل‌ها از طعم‌دهنده‌های طبیعی متفاوتی مانند دارچین، هل، گل محمدی، بذرهای گیاهی مانند زیره و تخم گشنیز و مغزهای گوناگون مانند پسته، بادام زمینی و فندق استفاده می‌شود. |  |
حلوای هویج و گردواین حلوا از قدیمی‌ترین حلواهای محلی استان است که تهیه‌ی آن برای مراسم شب یلدا، بسیار رواج دارد و علاوه بر پخت آن در منازل در کارگاه‌های حلواپزی نیز به صورت عمده تولید می‌شود. این نوع حلوا بدون استفاده از آرد و با هویج و گردو پخته شده و با شیره‌ی انگور شیرین می‌شود و طعم‌دهنده‌ی آن، پودر هل و گلاب است. | |
باستخ (لوزانک)پخت این شیرینی سنتی و ساده برای پذیرایی از مهمانان در ایام نوروز و همچنین شب یلدا در مناطق مختلف استان مرسوم است. این شیرینی را با استفاده از نشاسته، شیره‌ی انگور، هل و گلاب می‌پزند و بعد از برش به قطعات دلخواه، با گردوی خردشده تزیین می‌کنند. |  |
عرقیات ارومیه با توجه به شرایط آب و هوایی مساعدی که در شهر ارومیه وجود دارد، گیاهان متعددی در آن رشد می کنند که برخی از آن ها دارای خاصیت دارویی هستند و برای درمان بسیار از بیماری ها بسیار مفید و موثر هستند. از معروف ترین عرقیات ارومیه می توان به عرق بید مشک و بادرنجبویه اشاره کرد.از دیگر عرقیجات مفید این منطقه می‌توان به عرق بهارنارنج، گلاب، بومادران، برگ بید، برگ گردو، بابونه، پونه، ترخون، پیچک، خاکشیر، شاتره، شوید، شنبلیله، گل‌گاوزبان، کلپوره، کیالک، کاکوتی، کاسنی، کرفس، مرزه، نسترن، کاهو، هندوانه کوهی، یونجه و هفت گیاه اشاره کرد.
|  |
حلوای گردو حلوای گردویی ارومیه بسیار خاص،خوشمزه و طعمی که هیچگاه فراموش نخواهید کرد. این سوغاتی شیرین ارومیه با بسیاری از حلواهایی که تا کنون تجربه خوردنش را داشته اید تفاوت داشته و ارزش غذایی آن واقعا بالاست. یک منبع غنی و کاملا طبیعی برای بدست آوردن انرژی از دست رفته. برای تهیه این حلوای بسیار خوشمزه از مواد طبیعی و مغذی چون گردو، شیره انگور و... استفاده می شود. به همین دلیل برای ماه رمضان ، فصول پاییز و روزهای سرد سال بسیار مفید است و انرژی خوبی به بدن می بخشد. |  |
غذاهای محلی
غذاهای محلی عبارتند از: پلو، آبگوشت، چلو کباب، انواع آش و انواع خورشت. کوفته نیز یکی دیگر از غذاهای معروف و لذیذ این شهرستان است و آن را با مرغ یا گوشت قرمز می پزند. دلمه نیز در ارومیه طرفداران زیادی دارد.
دلمه ها
دلمه برگ مو: برنج، لپه، گوشت، تره و انواع سبزی معطر را با ادویه، رب گوجه فرنگی و کمی ماست می پزند و مخلوط حاضر را در برگ مو می پیچند.
از دیگر دلمه ها می توان به دلمه کلم و بادنجان نیز اشاره کرد.
خورشت ها
کنگر: کنگر کوهی را تمیز کرده، آن را تفت می دهند و به آن آبلیمو، رب گوجه فرنگی، گوشت و ادویه اضافه نموده و با هم می پزند.
خورشت آق ماش: ماش را با گوشت، زعفران، رب گوجه فرنگی و ادویه می پزند و به آن سیب زمینی سرخ کرده اضافه می کنند.
گزلمه: از ماست چکیده، نعناع خشک، تخم مرغ و سیر تهیه می شود.
کوفته ها
کوفته مرغ: از گوشت فیله مرغ، لپه، ادویه، تخم مرغ، سبزی مرزه و تره، گردو، پیاز داغ و آرد تهیه می شود.
آش ها
آش دوغ: این آش از معروف ترین آش های ارومیه است و از نخود، برنج یا بلغور، تخم مرغ، آرد، دوغ و سبزی های معطر تهیه می شود.
از دیگر آش های معروف می توان به اماج آش (که در موقع سرماخوردگی آن را می پزند)، آش بلغور و آش رشته اشاره کرد.
ترشی ها
مردم ارومیه معمولاً غذاهای گوشتی را با ترشی (به اعتقاد آنها برنده صفرا است) مصرف می کنند. به همین دلیل در اواخر تابستان تهیه انواع ترشی ها رواج دارد. از جمله این ترشی ها می توان به ترشی مخلوط، ترشی لیته و ترشی هفته بیجار اشاره کرد.
مرباها و شربت ها
به دلیل وفور میوه های مختلف در ارومیه، پخت انواع مربا مانند مربای سیب، به، آلبالو، گیلاس، زردآلو، توت فرنگی، گل محمدی، انجیر، توت، هویج و هلو در این شهرستان رایج است.
همچنین از نوشیدنی های رایج مردم در فصل گرما می توان به شربت های آلبالو، گیلاس، توت فرنگی، گلاب (گل محمدی)، بادرنجبو، بیدمشک و شاسترم اشاره کرد.
شیرینی های سنتی
باستخ (لوزانک): نشاسته، شیره انگور، آب و گلاب را با هم مخلوط کرده و آن را روی اجاق گرم می کنند. پس از آن مایع آماده شده را در ظرف هایی ریخته و برای تزیین در آن گردوی خرد شده می ریزند.
تنور شیرینی سی: آرد سفید را با ماست خمیر کرده و مقداری شکر روی آن می ریزند و با دست به آن شکل می دهند و روی آن زرده تخم مرغ می مالند. خمیر را در سینی پهن کرده و آن را داخل تنور می گذارند.
سوجوق: نشاسته، شیره انگور و گلاب را مخلوط کرده و با دست ورز می دهند. به هنگام ورز دادن به آن گردو می افزایند و آن را به صورت نواری گرد در می آورند. سپس آن را قطعه قطعه کرده و با پودر نارگیل تزیین می کنند.
دوشاب حلوا، نساء حلوا و تره حلوا نیز از دیگر شیرینی های سنتی ارومیه به شمارمی رود.
نان ها
ارده: آرد را با شیر مخلوط کرده و به صورت خمیر در می آورند. آن گاه این خمیررا به گلوله های کوچک تقسیم می کنند و آن ها را با زرده تخم مرغ آغشته کرده و در روغن سرخ می کنند.
تنور چره: آرد گندم، آب و نمک از موارد مورد نیاز این نان است. این نوع نان هنوز در دهات ارومیه به روش سنتی پخت می شود.
یاغلی چره: شیر و آرد گندم را مخلوط کرده و روی آن زرده تخم مرغ می زنند و در تنور به صورت چانه ای می پزند.
تاواچره: آرد گندم، گردو و آب را با هم مخلوط کرده و آن را در سینی که در تنور قرار دارد، پهن می کنند.